De ouderdieren zijn getest, dus alles is goed?
Ik heb een aantal e-mails gehad waarin mensen vragen hierover hadden. Even voor de duidelijkheid:
Dat de ouderdieren op een bepaalde aandoening getest zijn wil niet automatisch zeggen dat ze ook vrij van deze aandoening zijn bevonden.
U zult zich nu misschien (en terecht) afvragen hoe dit kan. Ik zal hieronder het een en ander proberen uit te leggen.
Getest betekent precies wat het woord zegt: 'getest', niets meer en niets minder. Het zegt niet met welk resultaat. Dat men 'getest' op iets als 'vrij
van de aandoening' leest is een redeneringsfout. Daarom kunt u dus het beste altijd vragen om de testresultaten in te zien.
Een goede fokker zal u dit niet kwalijk nemen.
Om het een en ander duidelijker te maken zal ik hier de knieaandoening patella luxatie (PL) als voorbeeld nemen.
Volgens het fokreglement van de Havanezer Club Nederland (HCN) mag men met honden die lijden aan een of meer hieronder genoemde aandoeningen niet fokken:
- cataract
- epilepsie
Voor de complete tekst van het fokreglement van de HCN kunt u hier kijken: www.havanezerclub.nl/index.php/clubinfo/verenigings-fokreglement
Zoals u misschien al hebt opgemerkt wordt er dus nergens gezegd dat er met honden die PL hebben niet gefokt mag worden.
Aan de patella luxatie uitslagen worden dus vooralsnog geen fokvoorwaarden verbonden.
Hoewel PL in de meeste gevallen een erfelijke aandoening is, kan deze ook door een trauma/na een ongeluk ontstaan alsook ten gevolge van een
andere onderliggende ziekte (sommige ziekten kunnen de kwaliteit van pezen en banden verminderen waardoor de knieschijf niet vast genoeg meer in
de sleuf gehouden wordt).
Erfelijke PL is een polygenetische aandoening, dat wil zeggen dat er twee of meer genen verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van de ziekte.
Praktisch betekent dit dus dat het feit dat beide ouders getest en PL vrij zijn bevonden, helaas nog geen garantie biedt dat een pup uit deze combinatie
geen PL kan krijgen.
Het bovenstaande maakt hopelijk duidelijk waarom het algemeen geldend advies van de orthopedische specialisten is een hond met PL graad 1 NIET uit te
sluiten voor de fokkerij, maar om zo'n hond alléén te combineren met een PL vrije hond. Hiermee behouden we een brede basis aan fokdieren,
terwijl de kans op pups met PL toch klein blijft. Voor meer info over PL gradaties zie onderaan dit document.
De achterliggende redenering is dat we niet zo streng moeten selecteren willen we de genenpool van het ras
zo breed mogelijk houden, wat op zich een van de belangrijkste voorwaarden is voor het gezond houden van een ras.
Door een tè strenge selectie op korte termijn beschadigen we onnodig de genenpool, wat
op het lange termijn juist leidt tot veel grotere risico's op gezondheidsproblemen. Dit is weer een geheel ander
onderwerp dus ik ga hier niet verder op in, maar voor wie meer hierover wil lezen kan ik het volgende artikel van harte aanbevelen:
www.gencouns.nl/artikelen/2008-Wijs_fokbeleid-artikel_Hondenwereld.pdf
Het bovenstaande advies van de specialisten is dan ook overgenomen door de HCN en luidt: 'Voor de uitslag patella luxatie geldt, dat één
van beide ouderdieren vrij is van patella luxatie; het andere ouderdier mag dan maximaal gradatie 1/1 hebben.'
(Te lezen in het zgn. Pupinforeglement van de HCN:
www.havanezerclub.nl/images/documenten-HCN/pupinforeglement-update-2014.pdf)
Als een club fokker zich aan deze regel houdt (de ouderdieren moeten daarnaast ook een niet ouder dan een jaar ogentest hebben en vrij verklaard
zijn van cataract), dan kan de fokker het zgn. HCN-certificaat aanvragen voor elke door hem/haar gefokte pup. Dit certificaat betekent dat de pups
volgens alle regels én adviezen van de club gefokt zijn.
Mocht een fokker bijvoorbeeld toch besluiten twee dieren te combineren die beide PL 1/1 hebben dan is de enige consequentie dat de pups geen HCN-certificaat krijgen.
Het is dus niet verboden, maar wel tegen het geldend advies in. Het feit dat de fokker twee ouders met PL heeft gecombineerd wil absoluut nog niet zeggen
dat deze pups PL zullen hebben, alleen dat de fokker tegen het advies in heeft gehandeld.
Ik hoop dat ik met het bovenstaande wat onduidelijkheden heb kunnen wegnemen. Het moge ook duidelijk zijn dat het feit dat de ouderdieren getest zijn nog niet betekent dat ze van de aandoening in kwestie ook vrij zijn bevonden. Daarom is mijn advies: vraag altijd om de uitslagen van beide ouders bij de fokker in te zien. Alleen zo krijgt u de volledige informatie en kunt u een weloverwogen beslissing nemen.
*Bij patella luxatie onderkennen we verschillende gradaties, nl. van graad 1 tot graad 4. Bij graad 1 kunnen we de knieschijf met enige moeite uit de groeve duwen. Deze behoeft normaliter geen behandeling. Bij graad twee gaat dit makkelijker en geregeld spontaan, graad 3 gaat dit zeer makkelijk en bij graad 4 is de knieschijf permanent naast de groeve. Ten gevolge van het in en uit de groeve schieten kan er pijn en schade (artrose) ontstaan.